Hoe gebruik je een slijpstaaf?

Een slijpstaaf is een langwerpige keramische of gediamanteerde staaf. Een slijpstaaf neemt, ten opzichte van een aanzetstaal, behoorlijk wat materiaal van het mes af. Het kan een relatief bot mes weer goed scherp slijpen zonder dat je er een uur mee bezig bent. Doorgaans is het slijpen op een slijpstaaf een keer week voldoende. Uiteraard afhankelijk van hoe vaak je je messen gebruikt.

De werking van een slijpstaaf

Hoewel het slijpresultaat dus verschilt, is de manier waarop je een slijpstaaf gebruikt gelijk aan het gebruik van een aanzetstaal. Je houdt het mes in de juiste slijphoek op de slijpstaaf. Je houdt de slijpstaaf plat of juist kaarsrecht met de punt op het aanrecht of snijplank. Je begint bij de hiel van de snede en haalt met mes langs de slijpstaaf totdat je de punt hebt bereikt. Let op dat de gehele snede de slijpstaaf raakt. Hierdoor is het verstandig om een slijpstaaf aan te schaffen die minsten net zo lang is als het mes dat je wilt slijpen.

In de onderstaande video laten we het verschil tussen een slijpstaaf en aanzetstaal zien en krijg je een beeld bij het gebruik van deze slijpproducten.

Slijphoek en gebruik

De hoek waaronder je slijpt is voor Japanse messen vaak rond de 15 graden en voor Europese messen ongeveer 20. Je stelt deze hoek vast door het mes eerst haaks op de slijpstaaf te zetten. De hoek die je dan hebt, is 90 graden. Neem hiervan de helft en daarvan opnieuw de helft, waarna je rond de 22.5 graden zit. Het laatste stukje blijft gokken, maar zo weet je ongeveer of je de juiste hoek te pakken hebt. In het begin zal het beslist lastig zijn om deze hoek steeds vast te houden, maar oefening baart kunst. Eventueel kan je oefenen met een oud of goedkoop keukenmes voordat je je favoriete keukenmessen gaat slijpen. Het vernielen van je mes is vrijwel onmogelijk. Zelfs als je in de verkeerde hoek hebt geslepen kun je het mes altijd opnieuw in de juiste hoek slijpen.

In plaats van je slijpstaaf ‘vast’ te zetten op een snijplank, kun je ook vanuit de losse pols slijpen. Je houdt de slijpstaaf dan horizontaal en ‘snijdt’ van je af, opnieuw vanaf de hiel richting de punt. Er zijn professionele koks met jarenlange ervaring die van deze methode gebruik maken omdat het sneller is. Met de punt-op-snijplank-methode heb je echter meer stabiliteit en is het eenvoudiger de hoek vast te houden. Bekijk zelf wat het beste voor je werkt!

Slijpstaaf kiezen: diamant of keramiek

Slijpstaven zijn er zoals gezegd in twee varianten: met keramische of diamanten slijpdeeltjes. Diamantslijpstaven hebben een metalen kern waar erg kleine synthetische diamanten op zijn bevestigd. Deze diamantdeeltjes hebben als voordeel dat ze grof en uitzonderlijk hard zijn. Hierdoor gaat het slijpen snel en kun je er de hardste staalsoorten mee te lijf gaan. Nadeel is dat je relatief veel materiaal wegneemt en het slijpresultaat niet het scherpste is. Een keramische slijpstaaf doet dit minder. Ook dit is een zeer hard slijpmateriaal, maar de slijpdeeltjes zijn een stuk kleiner. Hierdoor slijpt een keramische slijpstaaf minder snel, maar wel scherper dan een diamantslijpstaaf. Wel een beetje oppassen! Laat je een keramische slijpstaaf vallen, dan zal deze ongetwijfeld breken.

Slijp je broodmes

Tot slot: er zijn naar onze mening slijpmethoden die beter werken dan slijpen op een slijpstaaf. ‘Beter’ in de zin dat het een scherper resultaat oplevert. Voor regelmatig klein onderhoud zijn ze echter bijzonder geschikt. Daarbij is een groot voordeel dat je met slijpstaven ook gekartelde messen, zoals broodmessen, kunt slijpen. Dit lukt niet op de meeste slijpstenen of met (elektrische) slijpsystemen. Let er wel op dat de diameter van je slijpstaaf vergelijkbaar is met, of kleiner is dan, de grootte van de kartels van het mes. Hoe het slijpen van broodmessen precies in zijn werk gaat, vertellen we je graag in onze How-to: broodmes slijpen.

De grote slijpbeurt

Slijpstaven zijn perfect voor klein onderhoud en het uitstellen van de grote slijpbeurt. Zijn je messen na een aantal jaar echt heel bot geworden? Dan is zwaarder geschut nodig. Voor het grote onderhoud raden wij slijpstenen en slijpsystemen aan.