Spotlight: Helle Utvaer bushcraftmes, ontworpen door Jesper Voxnaes

De Helle Utvaer is een Scandinavisch bushcraftmes, ontworpen in Denemarken, gemaakt in Noorwegen. Ontwerper Jesper Voxnaes tekende voor het ontwerp. Het is een van onze favoriete bushcraftmessen en we leggen je graag uit waarom.

Wie is Jesper Voxnaes?

Ontwerper van de Helle Utvaer is Jesper Voxnaes. Deze kalme Deen maakt sinds 2007 fantastische messen. Vele bekende merken werkten de afgelopen jaren met hem samen. De holle pinnen in de handgreep zijn een typisch Vox-ontwerpkenmerk. Datzelfde geldt voor de uitstekende ergonomie van de handgreep. Het is mooi te zien aan de Utvaer waar je de hand van Vox ziet, samen met die van de messenmakers bij Helle.

Scandi-geslepen lemmet van 12C27-staal

Wie Helle zegt, zegt scandi. Het gaat dan om de slijping van het lemmet. Van een plat stuk staal moet immers een snijdend stuk gereedschap gemaakt worden. Bij veel messen wordt dan vanuit de rug van het lemmet naar de snede toe het lemmet steeds dunner. Bij een scandi-snede wordt alleen aan het uiteinde van het lemmet een brede snede gezet. Hierdoor is het lemmet sterker en beter geschikt voor houtbewerking. De slijphoek van een scandi-snede is ook nog eens kleiner namelijk, in dit geval slechts 13 graden. Hierdoor snijd je makkelijker in hout en is het snijden van feathersticks makkelijker.

Richting de punt verloopt de scandi-snede naar een iets grotere slijphoek. Hierdoor is de snede bij de punt wat sterker. De rug van het lemmet is op 90 graden scherpgeslepen. Hierdoor kun je de rug goed gebruiken met een firesteel. Ook is zo’n scherpe rug handig voor het schrapen van tondel, bijvoorbeeld van berkenbast.

Qua lemmetvorm is de Utvaer richting de greep net iets hoger dan veel andere bushcraftmessen. Hierdoor kun je met net iets meer controle precisiewerkjes uitvoeren met het achtereind van de snede, bijvoorbeeld het ‘notchen’.

Voor het staal is Sandvik 12C27-staal gekozen. Een Scandinavische staalsoort die als een van de weinige specifiek voor messen en snijgereedschap ontwikkeld is. Het is taai, blijft goed scherp, is roestvast en behoorlijk makkelijk te slijpen. Eigenlijk kun je je niet veel meer wensen.

Full-tang constructie

Veel Helle-messen worden gemaakt met een ‘rat tang’ of ‘hidden tang’- constructie. Dat is een constructie waarbij het lemmet enkel een soort angel heeft die uitsteekt in de greep. Prima voor een groot deel van de werkzaamheden die je met zo’n mes uitvoert. Maar voor echt zwaar werk is het niet de sterkte optie. In die situaties wil je een full-tang-constructie. Dan loopt de tang van het lemmet door de gehele greep door. Dat hebben ze bij de Utvaer ook gedaan. Als een van de weinige Helle-messen heeft dit mes zo’n extra stevige greep.

Doordachte ergonomie

Wie het werk van Jesper Voxnaes kent weet dat hij ontzettend veel aandacht besteedt aan de ergonomie van zijn messen. Wanneer je het mes enkel van de zijkant bekijkt, zonder de diepteverschillen te zien zou je misschien de fout maken te denken dat het ‘gewoon een mes met houten handgreep’ is. Wanneer je hem daarna van dichtbij bekijkt, en dan met name vanaf de bovenkant, zie je ineens dat er veel werk gemaakt is van deze ogenschijnlijk simpele greep.

Voxnaes heeft in dit geval namelijk geopteerd voor de ‘coke bottle’-vorm. Zoals de naam al doet vermoeden is dat een vorm die doet denken aan die van een flesje cola. Dat betekent dat hij richting het lemmet smal begint, dan langzaamaan dikker wordt om richting het eind abrupt dunner en dan weer dikker te worden. Op deze manier vult de greep je hand precies genoeg. Het dikke deel aan het uiteinde van de greep sluit je hand mooi op zodat je niet bang hoeft te zijn dat hij je hand verlaat. 

Doordat de greep vooraan lekker dun is ben je vrij hem op verschillende manieren vast te houden. Van de standaard hamergreep tot een ‘pinch grip’ waarbij je je duim en wijsvinger bijna op het lemmet legt.

Bij bushcraftmessen zie je in een handgreep heel vaak dat er een balans moet worden gezocht tussen het langdurig comfortabel kunnen werken met een ‘ronde’ handgreep, en het voorkomen van het rollen in de hand met een vierkante of hoge greep. Bij een ronde greep houdt je hand het namelijk lang vol, maar rolt het mes in je hand rond. Ook weet je niet blind hoe je hem vast hebt. Bij een vierkante of hoge greep weet je meteen hoe je hem vast hebt, maar is het oncomfortabel om langdurig of intensief met het mes aan het werk te zijn. Daarom is het mooi aan de Utvaer te merken dat hij rond is waar het kan, en hoekig waar het moet.

Mooi aan de Helle Utvaer is de uitstekende tang aan het uiteinde van de handgreep. Hier steekt een stuk staal uit dat gebruikt kan worden als geïmproviseerde hamer. Ook zijn de randen van dit deel scherp afgewerkt, waardoor je het ook voor het schrapen van tondel of het gebruik van een firesteel kunt inzetten.

Schede van de Helle Utvaer

De Helle Utvaer wordt geleverd met een lederen schede. Hierin zit een plastic plaatje waardoor het stikwerk niet beschadigd kan worden door de vlijmscherpe snede. Om hem aan je riem te dragen is een lederen riemlus aanwezig. Deze kan draaien ten opzichte van de schede waardoor hij tijdens het dragen vrijwel nooit in de weg zit.

Conclusie

De Helle Utvaer is een puur bushcraftmes, gericht op houtbewerking. Maar ook jagers en hikers weten de veelzijdigheid van dit mes te waarderen. Het is een lichtend voorbeeld van Deens design en Jesper Voxnaes’ briljante ontwerpfilosofie, gecombineerd met de ambachtelijke productie van Helle. Wij zijn fan. Jij ook?