Onderhoud van pannen

Om lang plezier te hebben van je pannen is het belangrijk ze goed te onderhouden. Pannen vragen afhankelijk van met name het materiaal waarvan ze gemaakt zijn en van wat voor anti-aanbaklaag ze zijn voorzien, een verschillende behandeling. In het algemeen geldt dat de voorkeur gaat naar afwassen met de hand boven de afwasmachine. De reinigingsmiddelen in de vaatwasser zijn wat agressiever dan gewoon afwasmiddel.

Rvs-pannen:

Een pan van roestvast staal is een allemansvriend. Je zet hem in de afwasmachine, boent hem schoon met een schuursponsje en schuurmiddel, het maakt niet uit. Schoon is schoon. En laat je hem na het feestmaal een nachtje staan, niks aan de hand. Dan doe je het de volgende dag.

Eventueel kunnen kunststof handgrepen in een afwasmachine verkleuren. Dat zal bij goede pannen minder snel gebeuren en het zal ook geen effect op de werking van de pannen hebben.

Pan met teflon anti-aanbaklaag:

Het grote voordeel van een anti-aanbaklaag is natuurlijk dat eten niet zal vastkoeken aan de pan. Een anti-aanbaklaag van teflon (eigenlijk een merknaam van polytetrafluorethyleen (PTFE) ) moet met enige zorg behandeld worden om er lang plezier van te hebben. Dat betekent dat er geen krassende voorwerpen als messen, metalen spatels of schuursponsjes gebruikt mogen worden. Gewoon afwassen, al dan niet in de afwasmachine, volstaat normaal gesproken omdat vuil ook niet makkelijk vastkoekt aan de pan.

Als na verloop van tijd toch een aanslag ontstaat is die te verwijderen door wat zuur te gebruiken. Gewoon een beetje azijn in de pan koken en je pan knapt snel weer op.

Voorkom dat de pan aan te grote temperatuurwisselingen blootgesteld wordt. Dus haal de pan niet van het vuur om hem gelijk onder de koude kraan te zetten. Dit voorkomt spanningen in de pan en daarmee kleine beschadigingen.

Pan met keramische anti-aanbaklaag:

Doordat een keramische anti-aanbaklaag veel harder is dan de teflon-variant, is hij minder kwetsbaar. Dat betekent dat je steviger kan boenen bij het schoonmaken. Vaak wordt gezegd dat schuursponsjes en metalen spatels geen kwaad kunnen, maar het is verstandig om toch een beetje voorzichtig met de pan om te gaan. Gebruik je een schuursponsje, neem er dan eentje van kunststof. En juist doordat keramiek zo hard is, is er een groter risico op beschadigen door stoten. Maar bij zorgvuldig gebruik zal je vele jaren plezier van je pan hebben.

Plaatstalen pan:

Een pan van plaatstaal is eigenlijk een simpel product. Hij is gemaakt van 100% ijzer. Nieuw is de pan mooi blank, maar na verloop van tijd wordt hij zwart. Sterker, hij moet zelfs 'íngebrand' worden. De zwarte laag, ofwel patina, functioneert als anti-aanbaklaag. En deze natuurlijke laag werkt een leven lang! Belangrijk is het om de pan na gebruik schoon te maken met schoon water, dus zonder afwasmiddel. Na het schoonmaken moet hij gelijk afgedroogd en eventueel iets ingevet worden. Staal kan anders gaan roesten. Hardnekkig vuil kan eventueel met wat grof zout weggepoetst worden.

Zelfs als er een 'drama' plaatsvindt is het niet onherstelbaar. In het ergste geval poets je de hele pan weer schoon en blank. Je begint dan weliswaar opnieuw, maar het kan wel. Een teflon-pan kan je na een drama weggooien!

Gietijzeren pan:

Een pan van gietijzer is gemaakt voor het leven. Het enige wat er echt mis mee kan gaan is dat als hij valt, het ijzer kan barsten of breken. Behandel een gietijzeren pan met zorg. Laat hem eerst afkoelen voor hij onder een koude kraan gaat. Het beste is het om hem met de hand af te wassen, zonder afwasmiddel. Zeker als het gaat om puur gietijzer, zonder bijvoorbeeld een extra beschermende emaille-laag is. In zo'n geval kan het gebruik van afwasmiddel niet veel kwaad. Na het schoonmaken de pan afdrogen en wat invetten voorkomt roestvorming. Mocht er toch wat roestvorming zijn ontstaan dan ontkom je niet aan minimaal gebruik van een schuursponsje.

Koperen pan:

Koperen pannen zijn ontzettend populair onder professionele koks die er ze vaak gebruiken voor het maken van sauzen. Gebruik geen scherpe voorwerpen in een koperen pan. Schoonmaken kan gewoon met warm water en een afwasmiddel. Als etensresten erg aangekoekt zijn dan kan je een sopje een halve dag laten in de pan laten staan om de resten los te weken.

Veel koperen pannen zijn aan de binnenkant voorzien van een laag van bijvoorbeeld RVS. Dat maakt de pan wat minder kwetsbaar voor zowel mechanische beschadigingen en bijvoorbeeld chemische reacties tussen koper en elementen uit het eten. In alle gevallen is met zorg behandelen van je pannen belangrijk. Gezien het prijsniveau van koperen pannen wil je er een lang leven plezier van hebben.

De buitenkant kan je eventueel met koperpoets in nieuwstaat houden. Dit is vooral cosmetisch onderhoud. Maar zo'n prachtige pan is dat eigenlijk wel waard.

Aardewerken (oven)schotels:

Aardewerk is eenvoudig schoon te maken. Normaal gesproken zal je het in de afwasmachine zetten of in een lekker sopje afwassen. Het belangrijkste risico ligt voor de hand: breuk. Dus niet laten vallen en niet hard tegenaan stoten en je zit altijd goed.